Lạm dụng thuốc Corticoid và những tác hại dẫn tới

Thuốc Corticoid được biết đến như một con dao 2 lưỡi, mà lưỡi nào cũng bén. Bởi chúng có khả năng làm giảm nhanh các triệu chứng viêm, tình trạng dị ứng của hệ miễn dịch. Nên việc lạm dụng corticoid, sử dụng bừa bãi mà không có sự chỉ định của bác sĩ ngày càng phổ biến. Gây ra rất hiệu hệ quả nghiêm trọng kéo theo. Cùng Thục Anh Pharmacy tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé ! 

Vậy Corticoid là gì?

Corticosteroid hay chính là Corticoid là loại thuốc có khả năng làm giảm phản ứng viêm, chống dị ứng và ức chế hệ miễn dịch của cơ thể. Được xếp vào nhóm thuốc giảm đau chống viêm chứa Steroid.

Chúng là hợp chất tương tự như Cortisol, một loại hoormon tự nhiên được sản xuất bởi 2 tuyến thượng thận của con người. Cortisol có mặt trong quá trình chuyển hoá (carbohydrate, protein, chất béo), đáp ứng miễn dịch và tình trạng căng thẳng (stress) của cơ thể. Do đó đây là hoormon rất cần cho sự khoẻ mạnh, phát triển bình thường của con người.

Thuốc Corticoid có những dạng nào?

Corticoid bao gồm: Prednisolon, Methylprednisolon, Dexamethasone, Betamethasone, Triamcinolone, Fluticasone,…

Được bào chế dưới các dạng sử dụng như:

• Dạng viên nén
• Dạng hít qua miệng
• Dạng xịt mũi
• Dạng dung dịch dùng với máy khí dung
• Dạng tiêm tĩnh mạch, cơ, khớp
• Dạng thuốc bôi tại chỗ ( kem, gel bôi ngoài da; thuốc nhỏ mắt, mũi, tai)

Các trường hợp sử dụng Corticoid

Thuốc được sử dụng trong khá nhiều trường hợp bệnh lý khác nhau như:

• Các bệnh tự miễn như: viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ,…
• Hen phế quản (hen suyễn), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)
• Dùng thay cho hoormon tuyến thượng thận khi cơ thể không thể tự sản sinh ra.
• Ức chế hệ miễn dịch, dự phòng đào thải các cơ quan được ghép mới như da, thận, giác mạc,…
• Phản ứng dị ứng nặng, nguy hiểm: dùng trong thời gian ngắn để trị triệu chứng.
• Các bệnh ngoài da: côn trùng đốt, vảy nến, kích ứng nhẹ,…
• Một số trường hợp viêm cơ, xương, khớp.

Tuy nhiên tình trạng sử dụng Corticoid hiện nay rất bừa bãi của một bộ phận người dân và thậm chí là các quầy thuốc cũng không có sự kiểm soát. Dẫn đến các tác hại khôn lường khi lạm dụng thuốc.

Hậu quả khi lạm dụng thuốc Corticoid

Lạm dụng thuốc bao gồm những trường hợp:

• Tự ý dùng thuốc chống viêm Corticoid mà không có sự kê đơn, chỉ dẫn bác sĩ.
• Dùng quá liều.
• Dùng trong thời gian dài.
• Dùng thời gian ngắn nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần.

Dẫn tới hậu quả:

 Nhẹ: kích ứng dạ dày, khó ngủ, mất cảm giác ăn ngon,…

 Nặng:

• Loãng xương, teo cơ
• Tăng huyết áp
• Tăng đường huyết
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng do hệ miễn dịch bị ức chế ( nhất là trường hợp dùng corticoid dạng hít hoặc xịt miệng lâu ngày dễ dẫn tới nấm miệng, nhiễm khuẩn hầu họng)
• Tăng nguy cơ viêm loét dạ dày, tá tràng
• Đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, Glocom
• Da teo mỏng, lộ mao mạch, dễ bị bầm tím, chậm lành vết thương
• Ở trẻ em dẫn tới còi cọc, chậm phát triển. Làm cho tình trạng sởi hoặc thủy đậu nghiêm trọng hơn những trẻ không dùng Corticoid.
• Hội chứng Cushing: tăng lắng đọng mỡ và rối loạn phân bố mỡ trên cơ thể, chủ yếu tập trung ở mặt, cổ, bụng, lưng. Và vùng ngoại vi như chân tay bị teo nhỏ. Đặc điểm đặc trưng là khuôn mặt tròn như mặt trăng, da mỏng, tóc rậm, mụn trứng cá nhiều.

Do lượng hoormon glucocorticoid trong cơ thể tăng trong thời gian dài gây ra các rối loạn chuyển hoá, đặc biệt là lipit.

• Hậu quả nặng nhất là suy tuyến thượng thận. Do dùng corticoid ngoại sinh trong một thời gian dài, khiến tuyến thượng thận bị ức chế và teo lại. Khi dừng thuốc, tuyến này mất khả năng hồi phục, dẫn đến suy và không thể tự tổng hợp Cortisol, hoặc tổng hợp rất ít không đủ cho quá trình chuyển hoá trong cơ thể và còn nguy hiểm đến tính mạng.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng Corticoid

Corticoid nếu sử dụng tuân thủ đúng liều lượng và chỉ định của bác sĩ thì sẽ phát huy công dụng chống viêm, chống dị ứng rất tốt với tác dụng phụ không đáng kể. Người bệnh cần lưu ý những điều sau khi sử dụng để giảm thiểu tối đa tác dụng không mong muốn của thuốc:

• Sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả hoặc dùng ngắt quãng. Vì liều càng cao, nguy cơ tác dụng phụ càng nặng.
• Sử dụng Corticoid tại chỗ nếu có thể, thay vì dùng đường uống hoặc tiêm
• Giảm liều từ từ theo chỉ định của bác sĩ khi dùng Corticoid trong thời gian dài. Việc này giúp cho tuyến thượng thận dần có thời gian điều chỉnh hoạt động trở lại.
• Với Corticoid đường uống: nên uống sau ăn để hạn chế tác động lên niêm mạc đường tiêu hoá.
• Với Corticoid dạng xịt, hít: nên súc miệng bằng nước sau mỗi lần dùng thuốc để tránh nguy cơ đau họng, nấm miệng
• Đối với corti bôi da: bôi 1 lớp thuốc mỏng vừa đủ lên vùng da cần điều trị, không bôi lan rộng ra vùng da lành xung quanh, và vùng da bị trầy xước.

Corticoid  là loại thuốc có tác dụng chống viêm, chống dị ứng mạnh. Được dùng để điều trị các bệnh tự miễn, hen suyễn, dị ứng… Và cần thận trọng khi sử dụng. Tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng vì nó gây ra tác dụng phụ nguy hiểm. Khi cần hãy đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn dùng thuốc thích hợp và hiệu quả. Để được tư vấn và giải đáp về sức khỏe và hướng dẫn thuốc quý khách liên hệ trực tiếp đến hệ thống Thục Anh Pharmacy thông qua Hotline : 09.2468.2238